چگونه ماتریس سوات (SWOT) به کسب و کار کمک می کند؟
29 مرداد 1401
ماتریس سوات (SWOT) یک ابزار به شدت کاربردی و در عین حال ساده است که به شما در موفقیت کسب و کارتان کمک می کند. مهم نیست که صاحب استارتاپ نوپا باشید یا یک شرکت قدیمی؛ چرا که ماتریس swot به بقای کار شما کمک شایانی خواهد کرد. SWOT برنامه ریزی استراتژیکی است که نقاط ضعف، قدرت، فرصت ها و تهدیدها را شناسایی کرده و راه کارهای مفیدی را ارائه می دهد. شما می توانید با یک برنامه ریزی دقیق و حساب شده از رقبای خود پیشی بگیرید. اگر قصد توسعه کسب و کار یا استارتاپ خود را دارید، این مطلب از منتورلایو را از دست ندهید.
ماتریس سوات چیست؟
SWOT مخفف نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها است و بنابراین ماتریس swot تکنیکی برای ارزیابی این چهار جنبه از کسب و کار شما است. این برنامه استراتژیکی، ابزاری است که می تواند آن چه در شرکت اتفاق می افتد را تجزیه و تحلیل کند و یک استراتژی موفق را برای آینده تدوین کند. همچنین می تواند حوزه هایی از مشاغل را مشخص می کند که می توانند باعث پس رفت شما شده یا اگر حواستان به آن ها نباشد رقبای شما می توانند از آن ها سوء استفاده کنند.
ماتریس swot عوامل داخلی و خارجی را بررسی و تجزیه و تحلیل می کند. برخی از این عوامل تحت کنترل شما خواهند بود (نقاط ضعف و قدرت) و برخی دیگر نخواهند بود (فرصت ها و تهدیدها). سوات مشهورترین ابزار استراتژیک در دنیا است و در اکثر کشورهای توسعه یافته مانند انگلستان، فنلاند، استرالیا، نیوزیلند، مالزی، سنگاپور و چین مورد استفاده قرار می گیرد.
چرا تجزیه و تحلیل سوات مهم است؟
تجزیه و تحلیل SWOT می تواند به شما کمک کند تا فرضیات پرخطر را به چالش بکشید و از چشم اندازهای خطرناک در مورد عملکرد سازمان خود آگاه شوید. اگر با دقت آن را تحلیل کنید، به شما کمک می کند تا استراتژی مناسب را برای هر موقعیتی تدوین کنید.
به عنوان مثال، شما ممکن است از برخی از نقاط قوت سازمان خود آگاه باشید؛ اما تا زمانی که آن ها را در کنار نقاط ضعف و تهدید قرار ندهید، ممکن است متوجه نشوید که این نقاط قوت چقدر غیرقابل اعتماد هستند. به همان اندازه، احتمالاً نگرانی هایی در مورد برخی از نقاط ضعف کسب و کار خود دارید. اما با انجام تجزیه و تحلیل به طور سیستماتیک، می توانید فرصت هایی را پیدا کنید که قبلاً نادیده گرفته شده بودند.
نحوه نوشتن ماتریس swot
تجزیه و تحلیل ماتریس سوات شامل آماده کردن لیست ها است. هنگامی که شروع به نوشتن یک لیست (مثلاً نقاط قوت) می کنید، ایده هایی را برای لیست های دیگر (ضعف، فرصت ها یا تهدیدها) ارائه دهید. اگر این لیست ها را در کنار هم مقایسه کنید، متوجه اتصالات و تناقضات خواهید شد که می توانید بر روی آن ها تمرکز کنید. هر بار که یک قدرت، ضعف، فرصت یا تهدید را شناسایی می کنید، آن را در قسمت مربوط به شبکه تجزیه و تحلیل SWOT بنویسید.
با استفاده از داده های داخلی و خارجی این تکنیک می توانید کسب و کار خود را به سمت استراتژی های موفق هدایت کنید. تحلیلگران مستقل ماتریس swot و سرمایه گذاران می توانند متوجه شوند که آیا یک شرکت یا استارتاپ در مسیر درستی قرار دارد یا خیر.
بخش های اصلی ماتریس سوات چیست؟
این روش برنامه ریزی از 4 بخش اصلی تشکیل شده است. در این بخش از منتورلایو قصد داریم تا هر بخش را با هم بررسی کنیم.
- نقاط قوت
نقاط قوت کارهایی است که سازمان شما به خوبی انجام می دهد، یا به گونه ای است که شما را از رقبا متمایز می کند. در مورد مزایایی که سازمان شما نسبت به سازمان های دیگر دارد فکر کنید. این نقاط قوت ممکن است انگیزه کارکنان، دسترسی به مواد خاص یا مجموعه ای قوی از فرآیندهای تولید باشد.
نقاط قوت بخشی جدایی ناپذیر از سازمان شما است؛ بنابراین به این فکر کنید که چه چیزی شرکت را “خاص” می کند. چه کاری را بهتر از هر کس دیگری انجام می دهید؟ چه منابع منحصر به فردی دارید که می توانید از آن استفاده کنید؟ سپس، از خود بپرسید که رقبا که نقاط قوتی دارند که باعث پیشی گرفتن از شما می شود؟
- چه کاری را خوب انجام می دهید؟
- کدام بخش ها موفق هستند؟
- چه دارایی های ملموسی دارید (تجهیزات و فناوری)؟
- اعضای تیم چه آورده ای برای کسب و کار شما دارند (مهارت، مخاطبین، شهرت و …)؟
- نقاط قوت رقابتی شما چیست؟ کدام خصوصیات شما را از رقبا جدا می کند؟
- نقاط ضعف
نقاط ضعف مانند نقاط قوت، ویژگی های ذاتی سازمان شما هستند. بنابراین بهتر است روی افراد، منابع، سیستم ها و عملکردهای خود تمرکز کنید. آنچه را می توانید بهبود بخشید و به کارهایی که باید از آن ها جلوگیری کرد فکر کنید. تصور کنید (یا بدانید) چگونه افراد شما را در بازار می بینند. آیا آن ها متوجه نقاط ضعفی هستند که تمایل دارید که از آن ها مخفی نگه دارید؟ وقت بگذارید و بررسی کنید که چگونه و چرا رقبای شما بهتر عمل می کنند؟
صادق باشید! تجزیه و تحلیل ماتریس سوات فقط در صورتی که تمام اطلاعات مورد نیاز خود را جمع آوری کنید، ارزشمند خواهد بود. بنابراین، بهتر است واقع بین باشید و در اسرع وقت با حقایق ناخوشایند روبرو شوید.
- آیا ضعف مهارت در تیم شما وجود دارد؟
- کارهایی وجود دارد که می توان برای رقابتی تر بودن کسب و کارتان انجام داد؟
- آیا به دارایی های ملموس مانند تجهیزات برای کسب و کار شما نیاز است؟
- آیا موقعیت شما برای موفقیت طولانی مدت ایده آل است؟
- فرصت ها
فرصت ها معمولاً از موقعیت های خارج از سازمان ناشی می شوند. آن ها ممکن است تحولات موجود در بازار یا فناوری مورد استفاده باشند. توانایی مشاهده و بهره برداری از فرصت ها می تواند تفاوت زیادی میان سازمان شما نسبت به دیگر سازمان ها برای رقابت و رهبری در بازار ایجاد کند. به فرصت هایی فکر کنید که می توانید از آن ها استفاده کنید. حتی فرصت های کوچک می تواند باعث پیشی گرفتن شما از رقبا شود.
- آیا نیاز در حال گسترشی به کسب و کار، خدمات یا محصول شما وجود دارد؟
- تعداد مشتریان شما رو به افزایش است و آیا افراد کاری که انجام می دهید را دوست دارند؟
- آیا اتفاقاتی در بازار رخ می دهد که می توانید بر روی آن سرمایه گذاری کنید؟
- تهدیدها
تهدیدها هر چیزی است که می تواند از خارج بر سازمان اتفاق افتاده و بر کسب و کار شما تأثیر منفی بگذارد. برخی از آن ها شامل مشکلات زنجیره تأمین، تغییر در نیازهای بازار یا کمبود نیروی کار می شود. پیش بینی تهدیدات و اقدامات علیه آن ها بسیار حیاتی است.
در مورد موانعی که برای فروش محصول یا خدمات خود با آن روبرو هستید فکر کنید. ممکن است متوجه شوید که استانداردها یا کیفیت محصولات شما در حال تغییر است و باید آن محصولات را تغییر دهید. تکنولوژی یک تهدید همیشگی و در عین حال فرصتی برای موفقیت است.
- آیا الگویی در بازار وجود دارد که می تواند به یک تهدید تبدیل شود؟
- رقبایی وجود دارند که ممکن است برای شما مشکلی ایجاد کنند؟
- آیا تحولات آینده در فناوری، مقررات یا محیط می تواند کسب و کار شما را تغییر دهد؟
چه کسی مسئول تحلیل ماتریس swot است؟
اگر می خواهید ماتریس سوات قابل قبولی داشته باشید، باید مدیران و بنیان گذاران شرکت یا سازمان را در جریان کار قرار دهید. تحلیل سوات کاری نیست که بشود به این راحتی ها به عهده کسی دیگر گذاشت. پس، نباید از نظارت مدیران غافل شد. برای تشکیل تیم تحلیل SWOT می توانید از بخش های زیر کمک بگیرید:
- بخش فروش
- خدمات مشتریان
- بازاریابی
- توسعه محصول
همان طور که متوجه شدید، از همه گروه های شرکت باید یک نماینده برای تحلیل ماتریس سوات وجود داشته باشد. شرکت های نوآور نه تنها از اعضای داخلی؛ بلکه از مشتریان و بازخورد آن ها برای تحلیل جدول سوات خود استفاده می کنند.
از آن جایی که بازار هر لحظه در حال تغییر و تحول است؛ بنابراین شما برای داشتن یک تحلیل دقیق از شرایط سازمان خود، باید به طور پیوسته استراتژی های خود را ارزیابی کنید و توصیه می شود هر سال، ماتریس سوات خود را مورد بررسی قرار دهید.
چگونه می توان از SWOT استفاده کرد؟
به طور کلی می توان تحلیل سوات را از دو بُعد انجام داد:
ابعاد داخلی
باید گفت که نقاط ضعف و قدرت هر سازمان یا شرکت فاکتورهای داخلی تأثیرگذار بر استراتژی آن هستند. اتفاقاتی که داخل خود شرکت روی می دهند، می توانند منابع اطلاعاتی خوبی برای شناسایی نقاط ضعف و قدرت در تحلیل سوات باشند. معمولاً شما روی این موارد کنترل دارید. از جمله مواردی که می توان برای فاکتورهای داخلی مثال زد، عبارتند از:
- منابع انسانی
- شرکا
- سرمایه معنوی
- منابع مالی
- دارایی های ملموس و ناملموس
- موقعیت مکانی سازمان
- بهینه سازی های اجرایی
- ارتباط با مشتری
ابعاد خارجی
آن چه که بیرون از سازمان روی می دهد به اندازه فاکتورهای داخلی، اهمیت دارد. معمولاً فرصت ها و تهدیدها مواردی هستند که خارج از چارچوب داخلی هر سازمان یا شرکت وجود دارند. از جمله این فاکتورهای خارجی و تأثیرگذار بر ماتریس سوات می توان به این موارد اشاره کرد:
- سیاست های مالی
- تغییرات بازاری
- دسترسی به تأمین کنندگان
- رقبا
- قیمت محصولات و مواد خام
- رفتار خرید مشتریان
مزایا و معایب استفاده از ماتریس سوات
تجزیه و تحلیل SWOT در تدوین و انتخاب استراتژی مناسب، مؤثر است. کسب و کارهای موفق بر نقاط قوت خود تکیه کرده و نقاط ضعف خود را اصلاح می کنند. آن ها همچنین می توانند با تحلیل دقیق سوات فرصت های جدید را سریع تر از رقبای خود شناسایی و از آن ها استفاده کنند. تجزیه و تحلیل SWOT این گونه به برنامه ریزی استراتژیک کمک می کند:
- منابع اطلاعاتی مفید برای برنامه ریزی استراتژیک را تهیه می کند.
- نقاط قوت سازمان را شناسایی می کند.
- نقاط ضعف سازمان را بهبود می بخشد.
- پاسخ به فرصت ها را به حداکثر می رساند.
- شایستگی های اصلی شرکت را شناسایی می کند.
- به تعیین اهداف برای برنامه ریزی استراتژیک کمک خواهد کرد.
به طور کلی، SWOT اطلاعاتی را ارائه می دهد که به هماهنگی منابع و توانایی های شرکت کمک می کند.
معایب
تجزیه و تحلیل ماتریس سوات با محدودیت هایی نیز همراه است. طبقه بندی نقاط قوت، ضعف ، فرصت ها و تهدیدات ممکن است بسیار انتزاعی باشد؛ زیرا بازار غیرقابل پیش بینی است. تجزیه و تحلیل SWOT بر اهمیت این چهار جنبه تأکید دارد؛ اما نمی گوید چگونه یک سازمان می تواند این جنبه ها را شناسایی کند. محدودیت های خاصی برای تجزیه و تحلیل ماتریس swot وجود دارد که شامل موارد زیر می شود:
- افزایش قیمت
- مواد اولیه
- قانون گذاری دولت
- شرایط اقتصادی
- جستجوی بازار جدید
- امکان تحقیق و توسعه کافی
- وجود محصولات معیوب به دلیل کنترل کیفیت پایین
- کمبود نیروی کار ماهر و کارآمد
